Sáng 20/12/2022 (tức ngày 27 tháng 11 năm Nhâm Dần), tại Khu Di tích Tổng bí thư Trần Phú, thôn Châu Linh, xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh, Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch, Ban Quản lý khu di tích Trần Phú long trọng tổ chức Lễ giỗ Bà Hoàng Thị Cát lần thứ 112. Tham dự lễ có đồng chí Đậu Khoa Toàn – Giám đốc Bảo tàng tỉnh; đồng chí Lê Doãn Thắng – Trưởng ban và toàn thể cán bộ nhân viên Ban quản lý di tích Trần Phú.
Bà Hoàng Thị Cát, thân mẫu Tổng Bí thư (không rõ năm sinh), bà Cát con quan bát phẩm Hoàng Đức Triêm. Quê xã Châu Dương, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An (nay là xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An). Bà Hoàng Thị Cát kết hôn với cụ Giải nguyên Trần Văn Phổ về làm dâu họ Trần xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Hai ông bà hạ sinh được 8 người con (Trần Thị Quang, Trần Thị Lang, Trần Kim Tương, Trần Thị Chút, Trần Cương, Trần Đường, Trần Phú, Trần Ngọc Danh). Đồng chí Trần Phú là người con thứ bảy trong gia đình, sau này trở thành nhà cách mạng lỗi lạc của dân tộc, Tổng bí thư đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Năm 1901, ông Trần Văn Phổ khi đó đang giữ chức Giáo thụ huyện Đức Thọ (chức quan chuyên phụ trách về công tác giáo dục) được điều chuyển về làm Giáo thu huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên, ông mang theo cả gia đình vào sinh sống tại thôn An Thổ, xã An Dân, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Đến năm 1907 một lần nữa ông Trần Văn Phổ lại được điều chuyển về làm Tri huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, bà Hoàng Thị Cát lại khăn gói, dắt con theo các con về sinh sống cùng chồng tại huyện đường Đức Phổ. Năm 1908 bà hạ sinh thêm người con thứ 8 là Trần Ngọc Danh (sau này là một nhà cách mạng, Đại biểu Quốc hội khóa I, trưởng phái đoàn đại diện nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Pháp).
Tưởng chừng những khó khăn vất vả đã trôi qua, ngờ đâu vì chống lại lệnh của thực dân Pháp và triều đình Huế đàn áp phong trào đấu tranh của nhân dân trong phong trào chống sưu cao thuế nặng ở Trung Kỳ (1908 - 1909), cụ Phổ đã tuẫn tiết tại huyện đường Đức Phổ vào đêm 19/4/1909. Sau khi cụ Phổ mất, gia đình đồng chí Trần Phú lâm vào cảnh khốn cùng, thực dân Pháp và Nam Triều đã đuổi cả gia đình ra khỏi huyện đường. Bà Cát mang theo các con, bồng bế, dắt díu nhau về phía Tây thành Quãng Ngãi mở một ngôi hàng nước nhỏ để kiếm sống qua ngày. Tang tóc mới lại đổ đầu lên những con người vô tội, bà Cát vì quá vất vả, buồn phiền, bà lâm bệnh nặng nên đã qua đời vào một ngày đông cuối tháng 11/1910. Mấy anh chị em bơ vơ lưu lạc, phải đi ở nhờ gia đình họ hàng ở Quãng Trị, Thừa Thiên. Tại đây được sự giúp đỡ, đùm bọc của bà con, anh em ruột thịt đồng chí Trần Phú đã được đi học và đậu bằng tiểu học tại trường Tiểu học Pháp Việt – Đông Ba, Trường Quốc học Huế mở ra con đường để trở thành nhà cách mạng vĩ đại, Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng ta.
Sau khi qua đời bà Hoàng Thị Cát được gia đình và người thân an táng tại huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi. Tháng 10 năm 1998, thể theo nguyện vọng của gia đình và dòng họ, phần mộ của bà Hoàng Thị Cát và ông Trần Văn Phổ đã được đưa về an táng tại quê nhà trên đồi Quần Hội, thôn Châu Linh, xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh.
Cuộc đời Bà Hoàng Thị Cát là tấm gương sáng về phẩm chất giản dị, khiêm tốn, đức hy sinh, nếp sống giản dị, lòng nhân ái bao dung của người phụ nữ Việt Nam xưa. Điều đó được phản ảnh rõ nét trong cuộc đời của các con bà sau này và nổi bật nhất là ở Tổng Bí thư Trần Phú.
Tại lễ giỗ lần thứ 112 của bà Hoàng Thị Cát, các đại biểu và toàn thể cán bộ nhân viên Ban quản lý di tích Trần Phú đã thành kính dâng hương, hoa, lễ vật; bày tỏ lòng biết ơn, kính trọng cuộc đời giản dị, thủy chung sâu sắc, đức hy sinh của Bà; nguyện hứa luôn phát huy tinh thần đoàn kết, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; bảo vệ, gìn giữ và phát huy giá trị của di tích Quốc gia Khu lưu niệm đồng chí Trần Phú người con ưu tú của quê hương Hà Tĩnh, Tổng bí thư đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam.